Χίλσμπορο, η ποδοσφαιρική τραγωδία που σόκαρε τον πλανήτη

Από τη μία η εσφαλμένη κατανομή των φιλάθλων στο πέταλο, από την άλλη οι υπεράριθμοι Liverpoolians οπαδοί που στοιβάχτηκαν στην εξέδρα Leppings Lane -με σοβαρή ευθύνη της αστυνομίας και των ανθρώπων του γηπέδου- αλλά και η υποδομή του “Χίλσμπορο” με τα “δολοφονικά” σιδερένια κιγκλιδώματα, ήταν αρκετά στοιχεία για να φέρουν το κακό…

Οπαδοί προσπαθούν προσπαθούν να σώσουν τη ζωή τους σκαρφαλώνοντας πάνω από την περιμετρική περίφραξη την ώρα που αγώνας της Λίβερπουλ με την Νότιγχαμ ήταν σε εξέλιξηΚαι τι κακό, τραγωδία, εφιάλτης. Έξι μόλις λεπτά μετά την έναρξή του (15:00), ο αγώνας διακόπηκε αφού την ίδια ώρα στις εξέδρες είχε ξεκινήσει μακελειό.

Οι παραπάνω φίλαθλοι που είχαν μπει χωρίς έλεγχο από μία θύρα μετά την έναρξη του αγώνα δημιούργησαν τρομερή πίεση σε αυτούς που είχαν ήδη πάρει θέση στην κατάμεστη εξέδρα, με αποτέλεσμα να “στέλνουν” όλο και περισσότερους κοντά στο σιδερένιο κιγκλίδωμα.

Τα φορεία άρχισαν να κάνουν γρήγορα την εμφάνισή τους στον αγωνιστικό χώροΌσοι πρόλαβαν να πηδήξουν εντός αγωνιστικού χώρου (εκμεταλλευόμενοι ένα μικρό κενό στα προστατευτικά) σώθηκαν, πολλοί ήταν όμως εκείνοι που δεν τα κατάφεραν και συνεθλίβησαν, με αποτέλεσμα μέσα σε λίγη ώρα το γήπεδο να γεμίζει από τραυματίες αλλά και ανθρώπους που είχαν αφήσει ή επρόκειτο να αφήσουν εκεί την τελευταία τους πνοή.

Τραγικός απολογισμός; 94 πέθαναν στο γήπεδο, 766 τραυματίστηκαν, 1 άτομο πέθανε λίγο αργότερα στο νοσοκομείο και 1 ακόμα υπέκυψε στα τραύματά του μετά από τέσσερα χρόνια (ήταν σε κώμα), με το ακόμα πιο θλιβερό σε εκείνη την αποφράδα ημέρα να είναι ότι μεταξύ των θυμάτων ήταν πολλοί ανήλικοι.

Σε αυτή τη θλιβερή 26η επέτειο από την τραγωδία στο “Χίλσμπορο”, το Sport24.gr γυρίζει πίσω το χρόνο και σας παρουσιάζει τί έγινε μέσα από τα μάτια του 63χρονου γιατρού Γκλιν Φίλιπς, ο οποίος ως 37χρονος εκπαιδευόμενος γιατρός τότε έκανε το ταξίδι από το Μέρσεϊσαϊντ στο Σέφιλντ μαζί με τον αδερφό του Ίαν και δύο φίλους τους, για να δουν ένα ματς που ήταν γραπτό να μην ξεχάσουν ποτέ.

“Ο γιατρός Γκλιν Φίλιπς προσέρχεται για να καταθέσει σε ανακριτική επιτροπή στο Birchwood Park (Warrington) αναφορικά με τα συνταρακτικά γεγονότα της 15ης Απριλίου 1989″Ο κάτοχος εισιτηρίου διαρκείας στη Λίβερπουλ εκείνη τη σεζόν, Φίλιπς, έδωσε συνέντευξή σε οπαδική ιστοσελίδα των “reds”, περιγράφοντας με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες τις δραματικές ώρες που πέρασε στο “Χίλσμπορο” στις 15 Απριλίου του 1989, αλλά και το πόσο τον επηρέασε εκείνο το γεγονός.

Ο Γκλιν Φίλιπς στο Χίλσμπορο το 1989Ο τρόπος διαφυγής του από την εξέδρα του θανάτου, η απίστευτη σωτηρία ενός νεαρού παιδιού που η καρδιά και η αναπνοή του είχαν σταματήσει, οι σοβαρές καταγγελίες του για την αστυνομία αλλά και η συγκινητική γνωριμία του με την οικογένεια του νεαρού λίγο καιρό μετά. Όλα αυτά σε μία κατάθεση ψυχής από έναν αφανή ήρωα του “Χίλσμπορο”, τον Γκλιν Φίλιπς.

Ένας αγώνα ποδοσφαίρου μετατράπηκε πολύ γρήγορα σε αγώνα επιβίωσης“Με το που μπήκαμε στο γήπεδο, καταλάβαμε ότι το πλήθος ήταν ασυνήθιστα μεγάλο. Ο κόσμος ουσιαστικά μας μετακινούσε.

Χωριστήκαμε από την παρέα μας, με εμένα και τον Ίαν να πηγαίνουμε μπροστά, στα σιδερένια κιγκλιδώματα που χώριζαν τις εξέδρες από το γήπεδο.

Έχω βρεθεί στην Kop πολλές, πολλές φορές και σε τέτοιο πανδαιμόνιο δεν είχα βρεθεί ποτέ. Δεν είχε καμία σχέση με προηγούμενες εμπειρίες μου από το γήπεδο.

 

Το αδιάχωρητο στο γήπεδο προκάλεσε φόβους

Πήγαινα στην Kop από την ηλικία των 12 ετών σε πολύ μεγάλα παιχνίδια, σε ντέρμπι με τη Λιντς και τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, σε ευρωπαϊκά παιχνίδια.

Συνηθίζαμε να πηγαίνουμε ακριβώς πίσω από την εστία και να απολαμβάνουμε την κίνηση του πλήθους, το κύμα που δημιουργούσε. Ήταν μέρος της διασκέδασης. Όμως η κατάσταση εκείνη την ημέρα ήταν διαφορετική.

Έπρεπε να βγούμε λοιπόν από εκεί. Ήξερα ότι αυτό δεν ήταν καλό μέρος για να βρισκόμαστε και αποφασίσαμε να μετακινηθούμε πιο ψηλά στην εξέδρα.

Ο κόσμος ήταν δύσκολο να παραμερίσει, οπότε πέσαμε στα γόνατα μας και περπατούσαμε γονατιστοί στηριζόμενοι στα χέρια μας.

Και πιο ψηλά που πήγαμε είχε πολύ κόσμο με αποτέλεσμα να δυσκολευόμαστε να σταθούμε όρθιοι αλλά τελικά τα καταφέραμε, ενώ συναντηθήκαμε και με τους δύο φίλους μας.

Την επόμενη κιόλας στιγμή κοίταξε ο ένας στα πρόσωπα των άλλων και αναρωτηθήκαμε. Τι συνέβαινε;

 

Δοκάρι από Μπίρντσλι πριν την τραγωδία

Δεν μπορούσες να κάνεις και πολλά επειδή ήμασταν στοιβαγμένοι. Φανταστείτε να έχεις κάποιος τους αγκώνες κολλημένους στα πλευρά του και τα χέρια του μπροστά από το στήθος.

Ήταν αδύνατο να κουνήσεις τα χέρια σου λόγω του συνωστισμού. Ακόμα και έτσι, καθώς πλησίαζε η έναρξη του αγώνα, υποθέταμε ότι η πίεση θα χαλάρωνε και όλα θα πήγαιναν καλά.

Θυμάμαι ότι το ματς ξεκίνησε και ο Πίτερ Μπίρντσλι είχε σουτ στο δοκάρι αλλά δεν μπορούσες να δεις το παιχνίδι επειδή είχες επίγνωση ότι η κατάσταση ήταν επικίνδυνη.

Αυτό που προσπαθούσες συνέχεια να κάνεις ήταν να διασφαλίζεις ότι το πόδι σου πατούσε σωστά στο έδαφος, γιατί διαφορετικά θα βρισκόσουν στον αέρα.

Τότε ξαφνικά αντιλήφθηκα ότι άνθρωποι σκαρφάλωναν τα κάγκελα, προσπαθώντας να βγουν έξω, με την αστυνομία να βρίσκεται σε επιφυλακή.

Στη δικιά μας πλευρά, που βρισκόταν δεξιά από την εστία, κατά μήκος του κιγκλιδώματος, ο κόσμος είχε αρχίσει να ανησυχεί. Εκεί είχε πολύ χώρο για να κινηθεί κάποιος σε αντίθεση με το σημείο που ήμασταν εμείς.

 

Οι πρώτες κραυγές αγωνίας

Παιδιά άρχισαν τότε να φωνάζουν: “Κάντε πίσω, κάντε πίσω. Υπάρχουν οπαδοί που έχουν συνθλιβεί μπροστά”, και ήταν πολύ τρομοκρατημένοι εξαιτίας του γεγονότος ότι ο κόσμος δεν είχε συνειδητοποιήσει τί επρόκειτο να συμβεί.

Και έβλεπες όλο εκείνο τον κόσμο στα κάγκελα και σκεφτόσουν: “Γαμώτο, κάτι πραγματικά κακό συμβαίνει”. Τότε κάποιος έτρεξε στον αγωνιστικό χώρο και φώναξε στον γκολκίπερ της Λίβερπουλ Μπρους Γκρόμπελαρ να σταματήσει το παιχνίδι.

Μερικά λεπτά μετά, είχαμε σκαρφαλώσει στο κιγκλίδωμα στην διπλανή θύρα που ήταν σχετικά άδεια. Κοίταξα προς τον αγωνιστικό χώρο και βλέποντας την κατάσταση στην οποία ήταν μερικά άτομα, σκέφτηκα:

“Θεέ μου, είναι νεκροί. Θα πρέπει να βρεθώ εκεί κάτω και να προσπαθήσω να βοηθήσω”. Οπότε κατέβηκα τα σκαλιά και βρέθηκα πάνω σε έναν χαμηλό τοίχο. Τότε φώναξα σε έναν αστυνομικό: “Είμαι γιατρός. Αφήστε με να μπω στο γήπεδο”.

 

Η χείρα βοηθείας και το χτύπημα στο κεφάλι

Του προέταξα το χέρι και με τράβηξε από τον τοίχο όμως δεν είχαμε αντιληφθεί ότι υπήρχε μία οριζόντια μπάρα στην πόρτα εξόδου. Καθώς έπεφτα, χτύπησα το κεφάλι μου στη μπάρα. Παραλίγο να πέσω αναίσθητος, έβλεπα αστεράκια.

Ήταν τρομερό χτύπημα, ένιωθα ότι θα μου φύγει το κεφάλι. Το αίμα έτρεχε στο πρόσωπό μου. Έσφιξα τα δόντια μου και περπάτησα στο χορτάρι το οποίο ήταν γεμάτο από ανθρώπους ξαπλωμένους. Χάος, χάος.

Σκεφτόμουν τι να κάνω και κυριολεκτικά το πρώτο σώμα που βρέθηκε μπροστά μου ήταν ενός νεαρού παιδιού, ενός εφήβου. Δεν ανέπνεε, δεν είχε σφυγμό, είχε γίνει γκρι, φαινόταν σαν να είχε υποστεί καρδιακή προσβολή.

Γονάτισα δίπλα του και άρχισα να του κάνω καρδιοαναπνευστικές μαλάξεις. Ήταν ένας τύπος δίπλα μου -είπε ότι ήταν νοσοκόμος-, ο οποίος την ώρα που του έβαζα οξυγόνο στο στόμα, εκείνος έκανε μαλάξεις στο στήθος του.

 

Φιάλη οξυγόνου στο γήπεδο αλλά άδεια…

Την ίδια ώρα με εκείνο το παιδί, υπήρχαν πάρα πολλά άτομα πεσμένα στο χορτάρι που παρουσίαζαν τα ίδια συμπτώματα. Σκέφτηκα ότι αν και οι υπόλοιποι ήταν στην ίδια μοίρα δεν είχαν καμία ελπίδα να ζήσουν.

Έμεινα δίπλα του θέλοντας να εξαντλήσω όλα τα περιθώρια που είχα για να τον κρατήσω στη ζωή. Ζήτησα από μερικούς αστυνομικούς οξυγόνο και ήρθε μία φιάλη οξυγόνου.

Η φιάλη οξυγόνου όμως που μου δόθηκε ήταν άδεια, και ο μετρητής έδειχνε ότι ήταν όντως στο μηδέν το οξυγόνο. Μάλιστα πάνω σε δήλωση-καταγγελία που έκανα για αυτό το θέμα έγινε ολόκληρη έρευνα, με μερικούς να προσπαθούν να ακυρώσουν τη μαρτυρία μου.

 

Το μίνι θαύμα και η μεταφορά στο ασθενοφόρο

Το τελικό πόρισμα που βγήκε αργότερα ήταν ότι βάσει της λογικής, είχα κάνει λάθος επειδή ήμουν οργισμένος και επειδή είχα ένα σοβαρό τραύμα στο κεφάλι.

Τέλος πάντων, εμείς εκείνη τη στιγμή συνεχίσαμε να παλεύουμε για να επαναφέρουμε στη ζωή του παιδί που δεν είχε σφυγμό.

Ήμασταν εκεί για πέντε, δέκα λεπτά και ήμουν έτοιμος να τα παρατήσω όταν αισθάνθηκα έναν ελαφρύ σφιγμό. Κόντρα στα προγνωστικά, η καρδιά του είχε αρχίσει να χτυπάει και πάλι. Ήταν εντελώς αναίσθητος αλλά έκανε προσπάθειες να αναπνεύσει.

Οπότε, πήραμε ένα φορείο και τον πήγαμε σε ένα ασθενοφόρο που ήταν πίσω από την εστία. Στο έδαφος ήταν άλλοι δύο ξαπλωμένοι, ήταν όμως νεκροί.

Βάλαμε το παιδί στο φορείο και αποφασίσαμε ότι δεν μπορούσαμε να κάνουμε για εκείνον περισσότερα πράγματα.

 

Απελπισία από το γήπεδο που είχε γίνει νεκροταφείο

Δεν ξέρω αν πήραμε τη σωστή απόφαση, εάν έπρεπε να μείνω μαζί του, αλλά η καρδιά του χτυπούσε, ανέπνεε. Θυμάμαι ότι είπα στον οδηγό του ασθενοφόρου: “Να τον προσέχεις. Εάν υπάρχουν προβλήματα, ρίξε μου μία φωνή”.

Το πιο παλαβό πράγμα που θα μπορούσα να πω με όλο εκείνο το χάος γύρω μου, όμως εκείνη τη στιγμή δεν υπήρχε χρόνος για σκέψη.

Την ώρα που μεταφέραμε το παιδί στο ασθενοφόρο, πρόσεξα ότι μέσα στο τέρμα υπήρχαν περίπου 8 με 10 άψυχα σώματα.

Μέσα σου έχεις την επιθυμία να φερθείς απόλυτα επαγγελματικά και να κάνεις ό,τι μπορείς αλλά ταυτόχρονα συνέβαιναν απίστευτα πράγματα μέσα σε μισή ώρα, σε έναν ημιτελικό, σε μία ηλιόλουστη ημέρα. Όλοι οι νεκροί ήταν νεαρά παιδιά.

Γύρισα πίσω προσπαθώντας να βοηθήσω και άλλους. Δοκίμασα να κάνω μαλάξεις σε μερικά ακόμα άτομα αλλά είχαν ήδη φύγει.

Είναι απαίσιο να προσπαθείς να κάνεις μαλάξεις σε ανθρώπους που είναι ουσιαστικά νεκροί, όπως επίσης μυρωδιά του εμετού και όλα αυτά τα πράγματα, όμως θα πρέπει να πω ότι σε όσους πήγα να κάνω μαλάξεις δεν υπήρχε ίχνος αλκοόλ μέσα τους.

 

Ο θόρυβος είχε δώσει τη θέση του στη σιωπή

Και μπαίνοντας στο γήπεδο, δεν παρατήρησα κάποια βίαιη συμπεριφορά. Ουδείς είχε ξεφύγει από τον έλεγχο, παρά τα διάφορα που γράφτηκαν τις επόμενες ημέρες σε μερικές εφημερίδες.

Ήταν περασμένες 3.30 μετά το μεσημέρι και εκείνη την ώρα στο γήπεδο ήταν άνθρωποι που περπατούσαν και μιλούσαν ή που κάθονταν και μιλούσαν ή που ήταν νεκροί. Δεν υπήρχε ενδιάμεση κατάσταση.

Το τελευταίο άτομο που προσπάθησα να βοηθήσω ήταν γύρω στα 20. Νομίζω ότι ο αδερφός του επιχειρούσε να τον επαναφέρει και θυμάμαι ένα κορίτσι που φορούσε ένα κασκόλ της Σέλτικ να μου λέει:

“Άφησέ τον, χάθηκε, χάθηκε”. Έκανα μία προσπάθεια αλλά ήταν ήδη νεκρός.

Λίγο μετά βρέθηκα στην άλλη πλευρά του γηπέδου, όπου κάθονταν οι οπαδοί της Νότιγχαμ Φόρεστ και παρακολουθούσαν έχοντας χάσει τη μιλιά τους.

Είδα δύο φωτογράφους εκεί και αυτό που σκέφτηκα, εν μέσω της τρέλας που επικρατούσε, ήταν τί έκαναν τα μίντια στη Λίβερπουλ μετά το Χέιζελ, όπου η πλειονότητα των 10.000 οπαδών δεν έκαναν κάτι κακό και ως αποτέλεσμα της ανεπάρκειας των αξιωματούχων του γηπέδου, της UEFA και της βελγικής αστυνομίας, 26 τρελοί κατάφεραν να προκαλέσουν μακελειό.

Η Γιουβέντους είχε και εκείνη τους δικούς της ανεγκέφαλους, αλλά αυτό ξεχάστηκε τεχνηέντως. Σκέφτηκα ότι θα προσπαθούσαν να το φορτώσουν και αυτό στους οπαδούς.

 

“Να μην πέσει η ευθύνη στους οπαδούς, όπως στο Χέιζελ”

Δεν μπορούσα να το αφήσω να συμβεί. Οπότε πήγα στους φωτογράφους και έκανα μερικά σχόλια για τις ανεπαρκείς εγκαταστάσεις.

Τους είπα ότι ήμουν εκπαιδευόμενος γιατρός και ότι προσπαθούσα να επαναφέρω στη ζωή πεθαμένα παιδιά.

Μόλις άκουσαν ότι ήμουν γιατρός και όχι ένας απλός τρελαμένος οπαδός, έκριναν ότι έπρεπε να καταγράψουν τα λόγια μου.

Οπότε έβγαλαν τα σημειωματάρια από τις τσέπες τους και άρχισαν να με βγάζουν ταυτόχρονα φωτογραφίες.

Αμέσως σκέφτηκα ότι έπρεπε να μιλήσω σε κάποιον από τη Λίβερπουλ, για να βεβαιωθώ ότι δεν θα ρίξουν την ευθύνη στους οπαδούς.

Πήγα προς τη φυσούνα όπου βρίσκονταν αστυνομικοί και τους είπα ότι ήμουν εκπαιδευόμενος γιατρός και έπρεπε να μιλήσω σε κάποιον από τον σύλλογο.

Δεν έκαναν καν προσπάθεια να με σταματήσουν, νομίζω ότι ήταν όλοι σοκαρισμένοι. Πέρασα μέσα και έπεσα πάνω στον Κένι Νταλγκλίς ο οποίος φαινόταν χλωμός. Όπως έμαθα αργότερα, ο γιος του ήταν μέσα στο πλήθος.

 

Έκκληση σε Νταλγκλίς και μαρτυρία-σοκ στο ραδιόφωνο

Του συστήθηκα και του είπα επί τροχάδην τί είχα δει με τα μάτια μου, ενώ του ξεκαθάρισα ότι δεν θα έπρεπε να αφήσουν οι παίκτες να πέσει το ανάθεμα στους οπαδούς.

Αυτό δεν είχε να κάνει με φασαρία που προξένησε ο κόσμος. Οι συνθήκες για τους θεατές ήταν κάτι το ντροπιαστικό.

Δίπλα του, ο σχολιαστής του αγώνα για το BBC, Άλαν Γκριν, στεκόταν και άκουγε, για να με ρωτήσει κατόπιν αν είχα πρόβλημα να επαναλάβω αυτά που είχα πει στο ραδιόφωνο.

Το επόμενο πράγμα που έκανε ήταν να με συστήσει ζωντανά στον αέρα, και εγώ να λέω το τί είχε συμβεί όντας αυτόπτης μάρτυρας.

Συγκεκριμένα είπα στο ραδιόφωνο: “Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο κόσμος ήταν πάρα πολύς για αυτό το γήπεδο. Η Λίβερπουλ γέμισε το κομμάτι της εξέδρας που της αναλογούσε.

Η αστυνομία επέτρεψε στους οπαδούς να γεμίσουν το μεσαίο διάζωμα σε τέτοιο βαθμό που να έχουν στιβαχτεί σαν σαρδέλες.

 

“Αυτή είναι η απόλυτη ξεφτίλα…”

Την ίδια ώρα οι διπλανές θύρες είχαν αρκετό χώρο, με την αστυνομία να έχει ευθύνη που επέτρεψε να γίνει κάτι τέτοιο. Έχασαν εντελώς τον έλεγχο.

Τα παιδιά είχαν στοιβαχτεί μπροστά στο κάγκελο και είχε τόσο πολύ κόσμο εκεί που κανείς δεν μπορούσε να φύγει. Σκαρφάλωσα προς τα πλάγια σε μία θύρα με λιγότερο κόσμο και μπήκα στο γήπεδο για να βοηθήσω.

Τώρα δυστυχώς υπάρχουν παιδιά που έχουν αφήσει την τελευταία τους πνοή στο γήπεδο. Είδα περίπου 8 με 10, δεν ξέρω πόσοι ακριβώς είναι.

Έδωσα αγώνα για περίπου 10 λεπτά για να επαναφέρω ένα παιδί στη ζωή και τελικά μας έδωσαν μία μπουκάλα οξυγόνου που ήταν άδεια. Αυτή είναι η απόλυτη κατάντια.

 

Το ραδιόφωνο ηρέμησε τη γυναίκα του

Μετά τις δηλώσεις πήγα στην εξέδρα όπου με περίμεναν ο αδερφός μου και οι δύο φίλοι μου. Κανείς τους δεν μπορούσε να πιστέψει τί είχε συμβεί. Έκανα ό,τι μπορούσα.

Είχα προσπαθήσει να επαναφέρω στη ζωή ανθρώπους ενώ φρόντισα ώστε άνθρωποι που ήθελαν να μάθουν την αλήθεια να την ακούσουν από κάποιον που διέθετε αξιοπιστία.

Παραδόξως είχα την ευκαιρία να μιλήσω στο ραδιόφωνο, γεγονός που μου έδωσε ένα πλεονέκτημα. Η γυναίκα μου ήταν στο σπίτι μας στη Γλασκώβη, πολύ ανήσυχη, γνωρίζοντας ότι ήμασταν στο γήπεδο.

Ευτυχώς ένας-δύο φίλοι με είχαν ακούσει στο ράδιο και της τηλεφώνησαν μέσα σε λίγα λεπτά για να της πουν ότι ήμουν εντάξει.

Στην επιστροφή μας στο Μέρσεϊσαϊντ, καθόμουν πίσω στο αμάξι, φέρνοντας στο μυαλό μου τα γεγονότα και ακούγοντας ράδιο.

Έπαιξαν το μικρό ξέσπασμά μου 2-3 φορές, όμως αυτό που θυμάμαι περισσότερο ήταν ότι είχαμε τρομοκρατηθεί ακούγοντας τον αριθμό των θυμάτων να αυξάνεται συνεχώς.

  Η συνέχεια στο sport24.gr