Αυτοσυναίσθημα και αυτοεκτίμηση στον παιδικό αθλητισμό

Γράφει ο Σωτήρης Πετσιμέρης

Πολλές φορές στον αθλητισμό και ιδιαίτερα στον παιδικό αθλητισμό δεν δίνουμε την πρέπουσα βαρύτητα στην ψυχολογική ανάπτυξη του αθλητή.
Και όταν αναφερόμαστε σε ψυχολογική ανά πτυξη εννοούμε δύο πολύ σημαντικές έννοιες το αυτοσυναίσθημα(self –concept)και την αυτοεκτίμηση(self-esteem)…

…Η έννοια αυτοσυναίσθημα αναφέρεται γενικά στο τι πιστεύει το άτομο για τον εαυτό του.
Η έννοια αυτοεκτίμηση αναφέρεται στον τρόπο που αισθάνεται ένα άτομο για τα χαρακτηριστικά που κατέχει είτε αυτά είναι θετικά είτε αρνητικά.
Ο τρόπος που το άτομο θα λειτουργήσει στον αθλητισμό αλλά και στην υπόλοιπη ζωή του έχει σχέση άμεσα με τις δύο παραπάνω έννοιες.
Γίνεται λοιπόν αντιληπτό ότι παιδιά με διαφορετικό αυτοσυναίσθημα και αυτοεκτίμηση αντιμετωπίζουν διαφορετικά την επιτυχία η την αποτυχία.Ενα παιδί με θετικό αυτοσυναίσθημα επηρεάζεται λιγότερο στην αποτυχία σε σύγκριση με ένα παιδί με αρνητικό αυτοσυναίσθημα.Συνήθως τα παιδιά με αρνητικό αυτοσυναίσθημα καλύπτουν την ανασφάλεια τους με υιοθέτηση επιθετικής συμπεριφοράς η συμπεριφοράς επίδειξης στοχεύοντας να τραβήξει την προσοχή των άλλων.
Το πρόβλημα της παρακίνησης των παιδιών στον αθλητισμό και μάλιστα στα ομαδικά αγωνιστικά σπόρ είναι αρκετά σύνθετο.Πολλοί ερευνητές (Alderman,Veroff,Wood)κατέληξαν ότι οι κατηγορίες των κινήτρων στα παιδιά στην ενασχόληση τους με ένα άθλημα είναι οι:Συσχέτιση(η βεβαιότητα ότι κάποιος γίνεται αποδεκτός από τους φίλους του και ικανός να διατηρεί τις φιλίες του)Υπεροχή(η ικανότητα να κάνει κάποιος κάτι καλά)Στρές(η έμφυτη ανάγκη για αναζήτηση της έντασης)
Προπονητικά λοιπόν πρέπει να δίνουμε στους αθλητές μας .α)ευκαιρίες για δημιουργία κοινωνικων δεσμών.β)ευκαιρίες για επίτευξη υπεροχής .γ)ευκαιρίες για δράση,διέγερση και ένταση.
Ετσι οι προπονητές είναι υπεύθυνοι για την δημιουργία ενός κατάλληλου αθλητικού περιβάλλοντος που:1.υπάρχει ζεστό φιλικό κλίμα.Οι νεαροί αθλητές ζητούν συνέχεια επιβεβαίωση για τις επιλογές τους και φοβούνται την κοινωνική απομόνωση η την απόρριψη.Ετσι με την ένταξή τους σε κάποια ομάδα αυτοεπιβεβαιώνονται και αποκτούν ισχυρή αυτοεκτίμηση.2.κάθε αθλητής πρέπει να έχει την ευκαιρία να βελτιώσει το προσωπικό του επίπεδο τεχνικής και απόδοσης.Πολλοί προπονητές νομίζουν ότι οι νεαροί αθλητές ενδιαφέρονται μόνο για την νίκη αλλά αυτό είναι λάθος.Πρέπει να δημιουργούν τέτοιες συνθήκες στην προπόνηση και ο προγραμματισμός των αγώνων να είναι τέτοιος ώστε οι αθλητές να βελτιώνουν την απόδοσή τους.3.οι νεαροί αθλητές επιδιώκουν ένταση,δράση για να εξωτερικεύσουν την ενεργητικότητά τους.Ετσι η προπόνηση πρέπει να έχει ποικιλία και πολυπλευρικότητα με πληθώρα ερεθισμάτων.
Γίνεται κατανοητό λοιπόν ότι υπάρχει άμεση σχέση της παρακίνησης με την απόδοση και την αυτοεκτίμηση αφού όλα έχουν να κάνουν με τον αθλητή την κοινωνία και το άθλημα!!
Μεγάλης σημασίας λοιπόν είναι και η διαμόρφωση της προπόνησης ώστε:1.Να βοηθάμε τους αθλητές να θέτουν προσωπικούς εφικτούς και συγκεκριμένους στόχους.2.Να διαθέτουμε ειδική γνώση και στρατηγική για την μεγιστοποίηση της παρακίνησης στη διάρκεια της προπόνησης.3.Η προπόνηση πρέπει πραγματοποιείται όσο γίνεται κάτω από συνθήκες πραγματικού αγώνα.4.Η ατομικότητα του κάθε αθλητή πρέπει να αναγνωρίζεται αλλά και να γίνονται δεκτές οι ατομικές διαφορές των αθλητών.5.Ο προπονητής οφείλει να βοηθήσει τους αθλητές του να αναπτύξουν την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμησή τους
Η ανάπτυξη του αυτοσυναισθήματος και της αυτοεκτίμησης παίζει καθοριστικό ρόλο στον τρόπο με τον οποίο το άτομο θα ερμηνεύσει τις πληροφορίες που δέχεται , που τις φιλτράρει και τις προσαρμόζει ανάλογα.Ετσι αν πρόκειται ο αθλητισμός να συνεισφέρει στην αύξηση της αυτοεκτίμησης των αθλητών πρέπει να δώσουμε στα παιδιά τις ευκαιρίες για θετικές εμπειρίες.Επιβάλλεται από τους προπονητές να συνειδητοποιήσουν ότι ο αθλητισμός δίνει σεόλα τα παιδιά την ευκαιρία να δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους.
Αυτή θα πρέπει να είναι και η κατεύ θυνση παρακίνησης που θα πρέπει να ενθαρρύνεται από τους προπονητές,δηλαδή της προσωπικής υπεροχής!!!!

Βιβλιογραφια:Alderman(strategies for motivating young athletes)
Ryan (sports and psychology)
Γιώργος Δογάνης(αθλητική ψυχολογία)

Σωτήρης Πετσιμέρης
Καθηγητής Φυσικής Αγωγής
Προπονητής Ποδοσφαίρου