Λεωνίδας Μπίλης: Πέρα από την Αφρική

Ύστερα από σχεδόν τέσσερις μήνες παρουσίας στη Μαύρη Ήπειρο, ο Αλεξανδρουπολίτης προπονητής περιγράφει στο Sport24.gr όσα βιώνει στη χώρα της Δυτικής Αφρικής. Πώς είναι η ζωή στην πόλη Dunkwa; Πώς κυλά η καθημερινότητα και οι προπονήσεις; Πόσο εύκολο είναι για έναν Έλληνα τεχνικό να αναλαμβάνει τις τύχες μιας ομάδας στη Γκάνα; Ο Μπίλης, ο οποίος για μια διετία διατέλεσε βοηθός του Φερνάντο Σάντος στον ΠΑΟΚ, μιλά για τους Γκανέζους, όχι μόνο για τους ποδοσφαιριστές, αλλά και τους υπόλοιπους πολίτες και τον χαρακτήρα τους. Αναφέρεται στα έθιμά τους, στις καθημερινές τους συνήθειες, αλλά και στο πώς τον υποδέχτηκε η διοίκηση και ο κόσμος όταν βρέθηκε στην πόλη της Γκάνας για να πιάσει δουλειά.

Κάνει αναφορά στο νερό που “δεν είναι σε αφθονία”, στα γήπεδα που “δεν ποτίζονται” και στις γηπεδικές εγκαταστάσεις και στο αθλητικό υλικό που “αποτελούν τα μεγαλύτερα προβλήματα”. Υποστηρίζει, ωστόσο, ότι το μέλλον ανήκει στη Γκάνα, διότι “εδώ επενδύουν στη γνώση, θέλουν να μάθουν και μπορούν να πληρώσουν για αυτό”. Ο πρώτος γύρος στο πρωτάθλημα της Β’ κατηγορίας, όπου ανήκει η ομάδα του Μπίλη, ήταν να έχει ολοκληρωθεί στις 30 Απριλίου. Τα δεδομένα όμως δεν εξελίχθηκαν βάσει του αρχικού προγραμματισμού, αφού συνέπεσαν μαζεμένα οι προεδρικές εκλογές, το Κύπελλο Εθνών Αφρικής και οι διακοπές των Χριστουγέννων. Έτσι, ενώ το πρωτάθλημα αρχίζει κάθε χρόνο Ιανουάριο, εφέτος θα ξεκινήσει στις 18 Φεβρουαρίου. Η φωτογραφία που ακολουθεί είναι από το προ ημερών νικηφόρο (2-1) φιλικό απέναντι στη Selected Side.

Η Dunkwa United έπαιξε για ένα 45λεπτο με δέκα παίκτες, αφού ο παίκτης που έβαλε και τα δύο γκολ, ο Evans ((δεύτερος από δεξιά στην κάτω σειρά), αποβλήθηκε και τιμωρήθηκε με ποινή τριών αγωνιστικών.

 

Πάμε να δούμε λοιπόν τι μας λέει ο Λεωνίδας Μπίλης (πάνω δεξιά) για την “περιπέτειά” του στη Γκάνα, λίγο πριν από την έναρξη του πρωταθλήματος…

Μου φέρθηκαν με σεβασμό και ευγνωμοσύνη

Πώς είναι να προπονεί ένας Έλληνας ομάδα στη Γκάνα;

“Είναι πραγματικά πρωτόγνωρο γιατί είμαι και ο πρώτος Έλληνας που δουλεύει ως προπονητής στην Αφρική, μεταναστεύοντας σαν επαγγελματίας προπονητής για το γκανέζικο ποδόσφαιρο. Όμως δεν είναι τόσο σημαντικό εδώ, γιατί συχνά δουλεύουν στη Γκάνα Ευρωπαίοι προπονητές. Ο τεχνικός της Εθνικής είναι από το Ισταήλ (Αβραάμ Γκραντ), υπάρχει ένας Κροάτης, ενώ πέρυσι στην ομάδα δούλευε ένας Σέρβος. Άρα για τη Γκάνα δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο”.

Όταν ενημερώθηκες για την προοπτική αυτή, τι σκέφτηκες; Ήσουν εξ αρχής θετικός σε αυτό το ενδεχόμενο ή ζύγισες πρώτα τα δεδομένα και μετά αποφάσισες;

“Έψαχνα την εμπειρία στο εξωτερικό γιατί δεν ήμουν ευχαριστημένος από τη λειτουργία του ελληνικού ποδοσφαίρου, το οποίο έχω υπηρετήσει τόσο ως επαγγελματίας ποδοσφαιριστής, όσο και ως επαγγελματίας προπονητής στην Α’, στη Β’ και στη’ Εθνική εδώ και 16 χρόνια. Βλέποντας στην Ελλάδα ένα τέλμα, ήθελα να ανοίξω μια πόρτα στο εξωτερικό τόσο για εμένα όσο και για τα παιδιά μου. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, δε, να γίνω καλύτερος, αλλά και να έχω καλύτερες αμοιβές, γνωρίζοντας ταυτόχρονα νέους δρόμους, νέες μεθόδους δουλειάς, μέσα από την αλληλεπίδραση μιας τέτοιας εμπειρίας. Ταυτόχρονα, να μεταφέρω τις γνώσεις και την εμπειρία μου, βοηθώντας την ομάδα που μου πρόσφερε αυτό το επαγγελματικό συμβόλαιο, αλλά και βοηθώντας περαιτέρω στην ανάπτυξη του αθλήματος στη χώρα, από την οποία πήρα αυτή την ευκαιρία”.

Πώς σε υποδέχτηκαν εκεί οι άνθρωποι, οι παίκτες και η διοίκηση;

Η υποδοχή και ο τρόπος που μου συμπεριφέρθηκαν ήταν άξιος σεβασμού και ευγνωμοσύνης. Κάτι που έχει σχέση με τα ιδανικά και την ιστορία αυτής της χώρας. Είμαι πολύ ευχαριστημένος”.

Ποια είναι η χρονική διάρκεια του συμβολαίου που υπέγραψες;

“Είναι για έξι μήνες και υπάρχει η προοπτική ανανέωσης για ακόμα δύο χρόνια. Το εξάμηνο λήγει στις 30 Απριλίου. Τότε θα ενημερώσω τη διοίκηση αν θέλω να το ανανεώσω. Το ζήτησα έτσι γιατί δεν ήθελα να δεσμευτώ για πολύ, ώστε να δω πώς είναι τα πράγματα και αν έμενα ικανοποιημένος, να προχωρούσαμε”.

“Δύσβατοι δρόμοι με χώμα και λακκούβες, σπίτια με λαμαρίνες”

Ως άνθρωποι πώς είναι οι Γκανέζοι; Έχουν κοινά με τους Έλληνες ή διαφέρουν σε πολλά;

“Οπωσδήποτε η διαφορά με τη χώρα μας είναι πολύ μεγάλη. Η Αφρική είναι μια άλλη Ήπειρος, ένας διαφορετικός κόσμος, όπου θα πρέπει να έχεις πολύ μεγάλη δυνατότητα προσαρμογής και να αντέξεις τη διαφορά στον τρόπο ζωής. Όλοι γελούν και χαίρονται. Δουλεύουν για το σήμερα. Δεν έχουν το άγχος των Ευρωπαίων, αν πληρωθούν, αν τους απολύσουν. Όπως επίσης δεν υπάρχει άγχος αν κινδυνεύουν τα σύνορα, δεν υπάρχουν πολιτικά προβλήματα. Η Γκάνα είναι ισχυρή στρατιωτικά, ενώ το εκπαιδευτικό σύστημα είναι πολύ καλό. Υπάρχουν πολύ καλά σχολεία και πανεπιστήμια”.

Μίλησέ μου για την περιοχή που μένεις. Πώς είναι η πόλη; Οι δρόμοι; Τι πληθυσμό έχει;

“Η πόλη που μένω λέγεται Dunkwa. Έχει πληθυσμό 50.000 κατοίκων και βρίσκεται στο κέντρο της Γκάνας. Απέχει 5 ώρες με το αυτοκίνητο από την πρωτεύουσα, την Αccra, και 2 ώρες από τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Γκάνας, το Kummasi. Μόνο οι κεντρικοί δρόμοι είναι στρωμένοι με άσφαλτο. Οι περισσότεροι, ωστόσο, είναι με χώμα και έχουν και πολλές λακούβες. Υπάρχει μπόλικη σκόνη και τα αυτοκίνητα χαλάνε. Και στο κεντρικό οδικό δίκτυο έχει δύσβατους δρόμους και ειδικά αν βρέξει, είναι απροσπέλαστοι. Αρκετά συχνά γίνονται ατυχήματα και συνεχώς οι αρμόδιοι κάνουν έκκληση για να αποφεύγεται η χρήση κινητών τηλεφώνων. Βέβαια, συνεχώς βελτιώνονται τα πράγματα. Είναι μια χώρα με συνεχή ανάπτυξη η Γκάνα. Στην πρωτεύουσα ειδικά οι συνθήκες είναι καλύτερες από τις άλλες πόλεις, όπου βλέπεις και καλύβες”.

Τα σπίτια πώς είναι;

“Ως επί το πλείστον είναι παλιά και τις περισσότερες φορές δεν είναι βαμμένα. Αφού βαφούν δεν ξαναβάφονται και αυτό δημιουργεί μια όχι και τόσο καλή εικόνα. Αυτό γίνεται φυσικά για οικονομικούς λόγους. Όλα τα σπίτια, αντί για κεραμίδια, έχουν λαμαρίνα, βαμμένη στο χρώμα του κεραμιδιού. Αυτό επιτείνει κατά πολύ τη ζέστη στο εσωτερικό. Αν δεν έχεις air condition, είναι δύσκολο να κάτσεις μέσα, ειδικά τώρα που υπάρχει τέτοια ζέστη και η θερμοκρασία φτάνει τους 40 βαθμούς”.

Πες μου δύο λόγια για την ομάδα που κοουτσάρεις. Ποιοι είναι οι στόχοι σας και πώς τα πάτε έως σήμερα;

Η ομάδα μου λέγεται Dunkwa United. Εκπροσωπεί όλη την πόλη στην Division A της Γκάνας. Το πρωτάθλημα είναι επαγγελματικό, οι παίκτες δηλαδή πληρώνονται. Οι περισσότεροι ποδοσφαιριστές είναι από άλλες πόλεις, δεν κατάγονται από την Dunkwa. Η ομάδα είναι υπεύθυνη για τη διαμονή τους και τη διατροφή τους. Έχω τέσσερις παίκτες από τη Μπουρκίνα Φάσο, μια χώρα που συνορεύει με τη Γκάνα. Στόχος της ομάδας μου είναι η άνετη παραμονή. Πέρυσι σώθηκε πολύ δύσκολα, αφού δικαιώθηκε σε κάποιες ενστάσεις. Βασικός στόχος είναι η παραμονή και ακολούθως η ανάδειξη και πώληση παικτών σε άλλες ομάδες. Ήδη έχω δύο διεθνείς με την Κ17 της Μπουρκίνα Φάσο, για τους οποίους υπάρχει ενδιαφέρον από ομάδες εκτός Γκάνας”.

Η επικοινωνία με τους παίκτες σε δυσκολεύει;

“Οι Γκανέζοι έχουν ως κύρια γλώσσα τα αγγλικά. Αυτά διδάσκονται στο σχολείο. Αυτοί που είναι από τη Μπουρκίνα Φάσο μιλούν γαλλικά, τα οποία και εξασκώ. Εκτός από αγγλικά, μιλάω ιταλικά και ισπανικά. Είναι πολύ σημαντικό να ομιλεί κανείς διάφορες γλώσσες, διότι ποδόσφαιρο χωρίς επικοινωνία για εμένα δεν υφίσταται. Επομένως η επικοινωνία δεν με δυσκόλεψε καθόλου, γιατί η βασική γλώσσα είναι τα αγγλικά”.

Τα πράγματα στην Γκάνα είναι όπως τα περίμενες; Καλύτερα; Χειρότερα;

“Δεν θα έλεγα ότι είναι καλύτερα ή χειρότερα. Το θέμα είναι πως η κατάσταση εδώ είναι εντελώς διαφορετική από την Ευρώπη και αυτό είναι και το μεγαλύτερο πρόβλημα. Το να μπορέσεις δηλαδή να προσαρμοστείς σε έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο ζωής. Μιλάμε όμως για μια χώρα χωρίς εγκληματικότητα και με μεγάλη αστυνόμευση παντού. Έγιναν εκλογές, άλλαξε η κυβέρνηση, όλα πολύ ήπια. Δημοκρατική χώρα”.

Δεν υπάρχει νυχτερινή ζωή. Κοιμούνται όλοι νωρίς

Υπάρχει ταλέντο στη Γκάνα; Πώς είναι αυτό εφικτό να αξιοποιηθεί;

“Η Γκάνα είναι μέσα στις πρώτες χώρες σε ποιότητα παικτών στην Αφρική. Έχει κερδίσει τέσσερις φορές το Κύπελλο στην Ήπειρο, έχει τερματίσει πέντε φορές στη δεύτερη θέση, έχει προκριθεί τρεις φορές σε Παγκόσμιο Κύπελλο και όλοι οι διεθνείς παίζουν στα μεγαλύτερα πρωταθλήματα της Ευρώπης. Το brand name της χώρας στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο ήταν και η βασική αιτία να πω “ναι” σε αυτή την πρόταση. Άφθονο ταλέντο λοιπόν εδώ. Όλοι παίζουν ποδόσφαιρο παντού.

Υστερεί βέβαια σε οργάνωση και εγκαταστάσεις, αλλά και αθλητικό υλικό. Οι ποδοσφαιριστές πρέπει να δουλέψουν περισσότερο τακτικά. Αυτό είναι πιστεύω το μειονέκτημα όλου του αφρικανικού ποδοσφαίρου. Αν επέλθει αυτή η βελτίωση, μπορεί να δούμε και αφρικανική ομάδα να τερματίζει ψηλά σε Μουντιάλ. Εδώ το ποδόσφαιρο είναι το Νο1 άθλημα. Τα γήπεδα είναι γεμάτα και οι οπαδοί εκδηλωτικοί”.

Περιέγραψέ μου μια καθημερινή σου μέρα…

“Οι προπονήσεις γίνονται πολύ πρωί. Γενικά εδώ ξυπνούν όλοι πολύ πρωί. Αφού ξυπνήσουμε στις 06.00, στις 07.30 είμαστε στο γήπεδο. Στις 08.00 ξεκινά η προπόνηση. Αυτή την ώρα η θερμοκρασία είναι πολύ καλή. Η προπόνηση θα διαρκέσει μέχρι τις 10.00 – 10.30 και κατά τις 11.00 πηγαίνουμε στα σπίτια μας. Ξεκούραση, μεσημεριανό φαγητό και μετά για 2-3 ώρες μελέτη για την προπόνηση που έγινε, αλλά και αυτές που θα ακολουθήσουν.

Το απόγευμα αφιερώνω χρόνο στην επικοινωνία με την οικογένεια, αλλά και στην τηλεόραση που μου παρέχει η ομάδα. Πρόκειται για καλωδιακή τηλεόραση, με την οποία μπορώ να παρακολουθήσω οποιονδήποτε αγώνα γίνεται στον κόσμο και στην Αφρική. Αποκτάς, έτσι, γνώση για το ποδόσφαιρο της Αφρικής και όχι μόνο. Εδώ στην πόλη κοιμόμαστε όλοι νωρίς. Δεν υπάρχει νυχτερινή ζωή και ούτε συνηθίζεται κάτι τέτοιο. Μόνο στις μεγάλες πόλεις μπορείς να βγεις για καφέ ή για κάτι άλλο…”.

Πώς είναι δομημένο το πρωτάθλημα στη δεύτερη κατηγορία, όπου συμμετέχει η Ντάνκουα;

“Υπάρχουν τρεις όμιλοι στην Division A, με γεωγραφικά κριτήρια: Νότος, Κέντρο, Βορράς. Κάθε όμιλος έχει 16 ομάδες και ανεβαίνει ο πρώτος στην Premier. Οι τρεις τελευταίοι πέφτουν στην Division Β, που δεν είναι επαγγελματική”.

Προσευχή πριν και μετά την προπόνηση. Θρησκόληπτος λαός

Οι άνθρωποι στην πόλη που βρίσκεσαι τι συνηθίζουν να κάνουν όταν δεν εργάζονται;

“Όλοι εδώ εργάζονται από τις 05.00 το πρωί, μέχρι τις 17.00 που βραδιάζει. Μετά πάνε σπίτι. Προσεύχονται πολύ. Οι Γκανέζοι είναι θρησκόληπτος λαός. Η Κυριακή, από το πρωί μέχρι το μεσημέρι, είναι αφιερωμένη στην εκκλησία”.

Υπάρχει κάποιο έθιμο;

“Προτού αρχίσει η προπόνηση, αλλά και στο τέλος, μαζευόμαστε, κάνουμε ένα κύκλο και προσευχόμαστε. Αυτό γίνεται κάθε μέρα. Κατά τα άλλα, το κάπνισμα και το αλκοόλ είναι περιορισμένα. Το τσιγάρο είναι σχεδόν ανύπαρκτο. Μιλάμε βέβαια για έναν άλλο κόσμο. Η Ντάνκουα είναι μια τεράστια λαϊκή αγορά, όπου ο καθένας πουλάει την πραμάτειά του όπου θέλει. Έχει πολλά μικρά μαγαζάκια και πουλάνε διάφορα. Αλλά και οι δρόμοι είναι γεμάτοι με μικροπωλητές, που έχουν στο κεφάλι τους προϊόντα και γυρνούν για να τα πουλήσουν από το πρωί μέχρι το βράδυ. Όταν περπατάς ή οδηγάς, έχεις τη δυνατότητα να αγοράσεις τα πάντα, από το πιο μικρό μέχρι το πιο μεγάλο προϊόν”.

Ποιο είναι αυτό στο οποίο δυσκολεύτηκες να προσαρμοστείς;

“Οι γηπεδικές εγκαταστάσεις, τα αποδυτήρια, οι αγωνιστικοί χώροι και το αθλητικό υλικό που δεν υπάρχει. Προσπαθούμε καθημερινά να τα αντιμετωπίσουμε, αλλά δεν είναι εύκολο. Το νερό εδώ δεν είναι σε αφθονία, τα γήπεδα δεν ποτίζονται ποτέ και με τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν, η ζωή των παικτών γίνεται πολύ σκληρή”.

 

Πώς είναι ο καιρός στη Γκάνα;

“Είναι ο ίδιος όλο το χρόνο. Από 25 έως 35 βαθμούς Κελσίου. Μόνο το δίμηνο Ιούνιο – Ιούλιο υπάρχουν πολλές βροχές. Η Γκάνα είναι στον Ισημερινό και ακριβώς για αυτό συμβαίνει αυτό. Δεν υπάρχει χειμώνας και καλοκαίρι, ενώ τα Χριστούγεννα περνούν με 35 βαθμούς Κελσίου!”.

Έχεις μετανιώσει για την απόφασή σου να δουλέψεις στη Γκάνα ή αν γινόταν θα το είχες κάνει νωρίτερα;

“Δεν το έχω μετανιώσει. Ούτε όμως λέω ότι θα έπρεπε να το κάνω νωρίτερα αυτό το βήμα. Το μοναδικό μου πρόβλημα είναι η απόσταση που με χωρίζει από την οικογένειά μου. Έχω δύο μικρά παιδιά και ίσως στο μέλλον ψάξω για κάτι πιο κοντινό. Όχι όμως στην Ελλάδα. Πιστεύω ότι στη χώρα μας δεν είναι κατάλληλες οι συνθήκες για το επάγγελμα του προπονητή”.

Άλλοι Έλληνες υπάρχουν εκεί;

“Στην πρωτεύουσα υπάρχουν Έλληνες. Εκεί μάλιστα συνάντησα έναν συντοπίτη μου και παλιό συμπαίκτη στον Εθνικό Κατερίνης, τον Γρηγόρη Σαββίδη, ο οποίος δραστηριοποιείται στο αλουμίνιο. Άλλος Έλληνας που να ασχολείται με το ποδόσφαιρο δεν υπάρχει. Ειδικά εδώ στη Ντάνκουα, μπορεί να είμαι ο μοναδικός ξένος”.

Δεν υπάρχει καχυποψία, ούτε ψέμα

Ποιες είναι οι βασικές διαφορές του να προπονείς ομάδα στην Ελλάδα και στη Γκάνα;

“Αν εξαιρέσω τα θέματα οργάνωσης και γηπεδικών εγκαταστάσεων, εδώ σε αφήνουν να κάνεις τη δουλειά σου με ηρεμία. Υπάρχει καλύτερη ποδοσφαιρική κουλτούρα σε σχέση με τα αποτελέσματα των ομάδων. Ο πρόεδρος δεν ασχολείται με αγωνιστικά θέματα, ούτε κάποιος άλλος από τη διοίκηση. Υπάρχει σεβασμός στην έννοια του προπονητή, μαθαίνουν από αυτόν. Όπως είναι ο καθηγητής σε ένα σχολείο. Οι παίκτες είναι πολύ πειθαρχημένοι και υπάκουοι. Ακόμα και όταν τους παρατηρείς, σε ευχαριστούν γιατί προσπαθείς να τους κάνεις καλύτερους. Δεν υπάρχει καχυποψία. Γενικά το ψέμα εδώ δεν θα το… συναντήσεις”.

Θυμάσαι κάποια στιγμή που να σου έχει μείνει χαραγμένη στο μυαλό όσο καιρό είσαι εκεί;

Είμαι εδώ από τις 21 Οκτωβρίου του περασμένου έτους. Όλες οι στιγμές εδώ είναι ιδιαίτερα έντονες”.

Στη Γκάνα επενδύουν στο ποδόσφαιρο ή τα οικονομικά δεδομένα είναι τέτοια που δεν το επιτρέπουν;

“Είναι πολύ προσεκτικοί εδώ με τα οικονομικά. Δεν γίνεται τίποτα περιττό όσον αφορά στο ποδόσφαιρο. Επενδύουν στη γνώση, θέλουν να μάθουν και μπορούν να πληρώσουν για αυτό. Στην Ελλάδα αυτό δεν γίνεται, γιατί νομίζουμε ότι τα ξέρουμε όλα. Επειδή είμαι και εκπαιδευτικός, βλέπω ότι επενδύουν πολύ και στα σχολεία. Επειδή σε κάθε πρόβλημα η λύση είναι η παιδεία, εκτιμώ ότι ο χρόνος είναι με το μέρος της Γκάνας. Το μέλλον της ανήκει”.

Πώς είναι οι μισθοί των παικτών;

“Γενικά χαμηλοί, όπως και το κόστος ζωής. Όσον αφορά εμένα, είμαι πολύ καλύτερα από την Ελλάδα. Στην κατηγορία Premier, αλλά και στην Division Α, υπάρχουν συμβόλαια. Στην ερασιτεχνική κατηγορία φαντάζομαι ότι οι απολαβές είναι πολύ χαμηλές”.